Train je offline brein en versterk je veerkracht, creativiteit en empathie

Train je offline brein en versterk je veerkracht, creativiteit en empathie

03/06/2020

Wat gebeurt er eigenlijk onder onze hersenpan? Het brein is een samenhangende verzameling van complexe netwerken. Als je brein moeizaam synchroniseert, geraak je in diepe problemen: je hebt waarschijnlijk slaapproblemen, bent nauwelijks nog creatief, je bent weinig genietbaar, bent je gevoel voor humor kwijt, en je zwarte gedachten domineren je heldere kijk. Creativiteit is heel belangrijk: het is een sleutelvaardigheid voor elk individu én voor onze maatschappij. Maar welke aspecten zijn er nog belangrijk om ervoor te zorgen dat je brein rust krijgt?

Pak je ochtendritueel aan

Elke dag moet ons brein vele duizenden prikkels verwerken. De voorbije decennia zijn daar dankzij de moderne technologie nog eens vele extra honderden prikkels per dag bij gekomen. We gaan ongerust slapen en staan ’s morgens ongerust op uit bed. Veel mensen pakken hun smartphone nog voordat ze hun partner een zoen hebben gegeven: alvast snel even de headlines lezen en checken of er veel e-mails zijn binnengekomen. ’s Avonds precies hetzelfde: de kans is groot dat onze smartphone het laatste is wat we zien voordat we onze ogen dichtdoen. Een eerste dienst die we onszelf kunnen bewijzen, is voor onszelf een beleid opstellen over hoe we het best met die nieuwe technologie omgaan, zeker vlak voor het slapengaan en vlak na het wakker worden.

Gooi die wekker met dat snooze-mechanisme in de vuilbak en vervang hem door een clocky. Dat is een wekker op wieltjes die van je nachtkastje springt en wegloopt. Gedaan met snoozen, je kunt niet anders dan onmiddellijk uit je bed springen zodat je dat ellendige ding het zwijgen kunt opleggen. Je zult je dag in elk geval een stuk fitter beginnen!

Als je uit bed bent gestapt, verfris je je en maak je volgend klein huiswerk. Het is een soort korte meditatie. Visualiseer jouw dag. Van het ontbijt, de weg naar het werk, jouw werkzaamheden, de weg naar huis, de uren van de maaltijden, eventueel wat en hoe je doet om je kinderen en je partner in de watten te leggen. En geniet even na van deze korte meditatie.

Beperk chronische stress

Je kunt er niet aan ontsnappen: er komen elke dag een massa prikkels op je af. Je kunt daar op de ene dag beter mee omgaan dan de andere. Soms kan ook een gebrek aan prikkels stress geven. We lezen bijvoorbeeld helaas maar al te vaak in de krant dat mensen in eenzaamheid sterven, en pas weken of maanden later worden gevonden.

Het offlinebrein functioneert niet optimaal bij mensen die lijden aan chronische stress, maar je chronische stress aanpakken heeft alleen maar voordelen. Chronische stress tast namelijk ook je immuunsysteem aan. Dan ben je vatbaarder voor ziekte en ontstekingen. Ook je hersenen kunnen beschadigd raken, want die zijn zeer gevoelig voor ontstekingen. Daarom is het overigens ook belangrijk om oorzaken van ontstekingen zo veel mogelijk te mijden, net zoals bijvoorbeeld toxische stoffen in je omgeving. Laat regelmatig je tanden en je tandvlees nakijken en bezoek de dokter om eens een bloedafname te doen. Zo kun je op tijd chronische ontstekingen op het spoor komen.

Stop met piekeren

Sommige mensen komen steeds weer op negatieve gedachten, en gaan dan piekeren.

Er is een belangrijk verschil tussen mind wandering of dagdromen en piekeren. Mind wandering helpt je om vrij van de ene associatie naar de andere te gaan. Als je piekert, zit je echter vast in een bepaald stramien. Het zijn steeds dezelfde (negatieve) gedachten die bij je opkomen. Het is een soort vicieuze negatieve gedachtecirkel waar je maar niet uit kunt losbreken. Vaak is dan een soort interne criticus aan het werk. Dat is een stem die je je in je jeugd hebt aangeleerd. Het is de som van alle mensen die toen ooit kritiek op je hadden op een moment dat je er erg gevoelig voor was: je ouders, je ooms, tantes, religieuzen, leraren, modellen, opvattingen...

Het is daarom goed als je merkt dat je innerlijke criticus het overneemt, om hier even bewust bij stil te staan.Wat zegt je innerlijke criti- cus? Wanneer komt hij in actie? Misschien kun je deze zaken wel opschrijven.Zo kun je na een tijdje bepaalde patronen herkennen, én je innerlijke criticus te snel af zijn. Af en toe piekeren is op zich geen probleem, maar sommige mensen zijn zichzelf voortdurend aan het veroordelen. Ze hangen vast aan een of meerdere negatieve herinneringen uit het verleden, en die gaan op den duur hun leven overheersen.

Als je voelt dat het piekeren bij jou problematische proporties aanneemt, is het belangrijk om actie te ondernemen. Het kan namelijk een voorbode zijn van een depressie.

Leef vanuit een growth mindset

Je mindset is de denkstijl die bepaalt hoe je naar jezelf en je kwaliteiten kijkt. We onderscheiden twee basistypen: een fixed mindset (dan geloof je dat je talenten vast en onveranderlijk zijn) en een growth mindset (dan geloof je dat groei en verandering mogelijk zijn).

Heel jonge kinderen zijn dagelijks bezig met leren (eten, lopen, praten). Ze zijn niet bang om fouten te maken en geven niet op. Je zou kunnen zeggen dat kinderen met een growth mindset geboren worden. Bij sommige kinderen zien we dat deze growth mindset door de jaren heen wordt omgezet in een fixed mindset. Zolang alles goed gaat, blaken ze van zelfvertrouwen. Maar als het moeilijk gaat, haken ze af. Mensen met een growth mindset zijn minder gevoelig voor wat anderen over hen denken, durven kansen te benutten en leren van het verleden. Ze zijn zelfverzekerd en willen uitgedaagd worden. Voor hen betekent falen vooral dat je meer moet oefenen en moet durven je comfortzone te verlaten. Deze mensen zijn dan ook in staat hun capaciteiten te vergroten en te leren van feedback en van vergissingen en fouten.

Het goede nieuws is dat je mindset niet vast en onveranderlijk is. Je kunt een fixed mindset omzetten naar een growth mindset. Mensen met een fixed mindset hebben er immers alle belang bij eens offline te gaan en te leren fantaseren, de weg van mogelijkheden te zien en aan introspectie te doen. Ze hebben niet gefaald, ze hebben geleerd. Maar om dat te durven, om offline te durven gaan, hebben ze dikwijls een duwtje van hun omgeving nodig. Ze leven nu eenmaal in de overtuiging dat ze toch weer zullen mislukken.

Geloof in de volgende stellingen:

1  Ik heb voldoende vaardigheden om problemen op te lossen

2  Ik kan vlug bijleren

3  Ik heb veel doelen in mijn leven

4  Ik blijf altijd kalm als ik dat wil

5  Ik zoek altijd minstens drie opties om een probleem op te lossen

6  Ik wil niet bij de pakken neer blijven zitten

7  Ik pieker niet veel

Zoek andere culturen op en verzorg je contacten

Elk mens heeft een aantal mentale schema’s. Dat betekent dat er in ons brein voorgeprogrammeerde programma’s, sjablonen, zitten om een taak uit te voeren. Als je naar je werk rijdt, doe je een aantal handelingen waar je je niet meer van bewust bent. Je haalt je auto uit de garage, geeft gas of trapt op de rem, kijkt links en rechts, houdt het verkeer in de gaten en ga zo maar door. Je hebt mentale schema’s om naar een restaurant te gaan, naar een theater, te eten, een boterham te smeren. Die schema’s zijn heel erg handig – stel je voor dat je elke dag opnieuw moet uitvinden hoe je ook alweer een boterham moet smeren. Maar deze mentale schema’s kunnen je ook beperken. Als je alles altijd zonder nadenken op dezelfde manier doet, geef je je brein niet de kans om nieuwe creatieve oplossingen te bedenken. Daarom is mijn gouden tip: verken de wereld, ver en dichtbij. Reis veel. Ga op stap en kom in contact met andere culturen. Kijk en luister naar hoe zij dingen doen. Bezoek musea. Kijk en luister naar kunst, lees verschillende soorten fictie en non-fictie. Doe eens een andere sport.

In deze crisistijd is het belangrijk om goed voor je mentale rust te zorgen. Rust voor je brein brengt een mooie balans tussen nieuw en vertrouwd, tussen inzicht en praktische tips, en tussen lichaam en geest.